Η αναπαράσταση της αμφιλεγόμενης μνήμης
O Vladimir Miladinovic γεννήθηκε στο Βελιγράδι το 1981, όπου ζει και εργάζεται μέχρι σήμερα. Μεγαλώνοντας στη σερβική πρωτεύουσα την εποχή που κατέρρεε ο σοσιαλισμός και κορυφώνονταν οι αιματηρές εθνικιστικές αντιπαραθέσεις που οδήγησαν στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, επιχειρεί μία κριτική προσέγγιση των εμβληματικών τόπων της δημόσιας μνήμης και της οπτικής κουλτούρας που καλλιεργήθηκαν για δεκαετίες. Το έργο του με τίτλο «Χρυσή Εποχή», μία χωρικά προσδιορισμένη εγκατάσταση πολλαπλών μέσων, παρουσιάστηκε στην έκθεση του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης «Τόποι της Μνήμης – Πεδία Οραμάτων». Αποτελείται από μία σειρά τοιχογραφιών στις οποίες απεικονίζονται χαρούμενοι και υπερήφανοι εργάτες της σοσιαλιστικής βιομηχανίας, μαζί με μία αυθεντική στολή εργασίας οικοδόμου και τα εργαλεία της δουλειάς του, εμβαπτισμένα σε χρυσή μπογιά.
Η καλλιτεχνική έρευνα του Miladinovic δεν περιορίζεται στην κριτική της μνήμης στην κομμουνιστική Γιουγκοσλαβία. Συνεχίζεται και μετά το «σημείο μηδέν» της διάλυσης και ασχολείται συστηματικά με την αιματηρή δεκαετία του 1990. Στη σειρά σχεδίων με νερωμένο μελάνι σε χαρτί και τίτλο ‘RenderedHistory’ (μέρος της οποίας παρουσίασε στην 6η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης) αναπαράγει εικαστικά ολόκληρες σελίδες εφημερίδων –συνήθως πρωτοσέλιδα- με θέματα που αφορούν τον πόλεμο στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Για τη δουλειά του αυτή απέσπασε βραβείο στο OctoberSalon του Βελιγραδίου. Το εγχείρημα βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και ανατροφοδοτείται από τη συνεχιζόμενη έρευνα του εικαστικού σε βιβλιοθήκες στη Σερβία, την Ισπανία, την Ιρλανδία, τη Γερμανία και την Αυστρία, όπου αναζητά μέσα από τα πρωτοσέλιδα τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο ο τύπος αντιμετώπισε και αναπαράστησε τον πόλεμο. Η ματιά είναι φαινομενικά καταγραφική, αφού δεν παρεμβαίνει ουδόλως στο περιεχόμενο, αλλά το αντιγράφει πιστά, με κάθε δυνατή λεπτομέρεια. Η μόνη παρέμβαση είναι στην κλίμακα καθώς τα σχέδια είναι κάπως μεγαλύτερα από το συνηθισμένο σχήμα των εφημερίδων. Ωστόσο, η ίδια η πράξη της ζωγραφικής αναπαράστασης αποκαλύπτει τη διεργασία κατασκευής της είδησης, τη διαμεσολάβηση της πληροφορίας από την ιδεολογική, εθνική, πολιτική τοποθέτηση του ειδησεογραφικού μέσου. Παρά τις επιμέρους αντιδράσεις, ο ίδιος παραμένει προσηλωμένος στην έρευνα για την οπτικοποίηση των άβολων ιστορικών ντοκουμέντων, καθώς αντιλαμβάνεται ότι στη διεργασία συγκρότησης των νέων εθνικών ταυτοτήτων -ένα εγχείρημα σε διαρκή εξέλιξη- είναι σημαντικό η σύγχρονη τέχνη να εντάξει και κάποιες περιθωριακές ή απωθημένες αφηγήσεις, έτσι ώστε να μας συμφιλιώσει με τις αντινομίες και τις παραδοξότητες του εαυτού και της ιστορικής μνήμης.
Συραγώ Τσιάρα
Ιστορικός Τέχνης – Διευθύντρια Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης και Μπιενάλε Θεσσαλονίκης
