Εικόνες χωρίς αρχή.
Δυο, τρεις σκέψεις για την ζωγραφική του Βασίλη Πολυχρονιάδη
Είχα την τύχη να παρακολουθήσω από κοντά την εξέλιξη του έργου του Βασίλη Πολυχρονιάδη, ειδικά κατά τα πρώτα χρόνια της διαμόρφωσής του και στην μετέπειτα ανάπτυξή που ακολούθησε με συνέπεια στους στόχους και την υπόθεση της ζωγραφικής του εργασίας. Τώρα έχω την χαρά να χαιρετίσω αυτή την ατομική του έκθεση, και να μοιραστώ δυο τρείς σκέψεις που απορρέουν από την ενότητα των έργων που παρουσιάζει.
Στη ζωγραφική του ο Β. Π αλιεύει τις εικόνες του, στις οποίες παραμένει και αναφέρεται εμμονικά, από μια δεξαμενή διαμεσολαβήσεων, «ατελείς» εικόνες, χαμηλής ευκρίνειας που είναι συμπιεσμένες για να κινούνται γρήγορα. Στη θολή προσωρινότητά τους καταγράφεται η ταχύτητα της διασποράς τους, εικόνες που έχουν διαμορφώσει την οπτική μας ιδέα και εμπειρία, το τρόπο που αναγνωρίζουμε το κόσμο μας σήμερα.
Ακόμα και σήμερα μέσα από φτωχές, ατελείς εικόνες συνεχίζουμε να πληροφορούμαστε κάθε έκτακτη είδηση,κάθε αληθινό συμβάν.Η ζωή αντιστέκεται να γίνει το σκηνοθετημένο θέαμα για τα μέσα ενημέρωσης, ως συμβάν, υποβαθμίζει τους διακριτούς ρόλους και συγχωνεύει τη ζωή με τις αναπαραστάσεις της.Με κινητά από τους έντρομους πολίτες ή τα παρολίγον θύματα, καταγράφηκε η 11η Σεπτεμβρίου.
Όσο γρήγορα όμως κινούνται και διαχέονται στον πληροφοριακό ιστό ως περιστασιακές, οι ροές των συμπιεσμένων τεχνικών εικόνων, εν προκειμένω τόσο αντιστρόφως ανάλογα,αργούν και εγκαθίστανται στο πεδίο της ζωγραφικής τους διεργασίας και ερμηνείας.Οι εικόνες αναφοράς στη ζωγραφική του Β. Πολυχρονιάδη, αποσπασμένες από την ταχύτητα της ψηφιακής εξάπλωσής τους, που αποτελεί την αληθινή συνθήκη , το πλαίσιο της ύπαρξής τους, από τον χαρακτήρα της προσωρινότητάς τους, αιχμαλωτίζονται στην ζωγραφική επιφάνεια σε μια αργή, επίμονη και στοχευμένη διαδικασία ερμηνείας και ανασύστασης, ακινητοποιημένες σε μια τελική οριστικότητα της μορφής, συνεχίζουν να αναπαριστούν μια περίσταση της πραγματικότητας. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Η εικόνα στη ζωγραφική του Β. Π δεν έρχεται από το παράθυρο, ή τον καθρέφτη της ζωγραφικής παράδοσης, έρχεται από την επικράτεια των τεχνικών εικόνων, αυτή είναι η σημαίνουσα διαφορά, και οι τεχνικές εικόνες στις οποίες αναφέρεται, δεν είναι τόσο παραστάσεις,δεν έχουν αρχή και πρωτότυπο, τελικότητα, μοιάζουν «εικόνες χωρίς Θεό».
Ο Βασίλης Πολυχρονιάδης ιδιοποιείται και εκμεταλλεύεται τα κοιτάσματα των τεχνικών εικόνων, αναδεικνύοντας και αξιοποιώντας αυτά τα χαρακτηριστικά τους που αποτελούν και το επίκεντρο της εκφραστικής έρευνάς του, και μέσα από την ζωγραφική ανασύστασή τους,τις μετατοπίζει, τις καθιστά εικόνες σημαίνουσες και ενδιαφέρουσες.
Η οπτική ιδέα μιας παροδικότητας,μιας προσωρινότητας που εγγράφεται στη συστατική δομή των συμπιεσμένων, φτωχών, τεχνικών εικόνων ( τα «αδιάστατα» σημειακά στοιχεία που τις παράγουν) και ο χαρακτήρας της διαμεσολάβησης που είναι εγγενής σε αυτές,είναι κατά κύριο λόγο το καθολικό αντικείμενο της υπόθεσης του έργου του, παρά η αντιγραφή τους ή η αναπαράστασή τους, μολονότι σε αυτά τα ενδιάμεσα του έργου του,ο Β.Π αναδεικνύει την ζωγραφική,γοητευτική δεξιότητά που ως ζωγράφος κατέχει. Μάλιστα ο αναπαραστατικός χαρακτήρας της ζωγραφικής εικόνας, ενεργοποιεί μια αμφιθυμία στην αρχική πρόσληψη του έργου,μεταξύ τεχνικής εικόνας αναφοράς και της ζωγραφικής ανασύστασής της.Υπονομεύει την έννοια της αυθεντικής δημιουργίας, εμφυσώντας μια αβεβαιότητα για την ταυτότητα του έργου και του δημιουργού του. Η Αύρα του έργου εδώ δεν αφορά το Πρωτότυπο, το Αυθεντικό το μοναδικό,αλλά την εμπειρία της εικόνας του περιστασιακού, της αναπαραγόμενης εικόνας , του αντίγραφου, μια εικόνα διαμεσολαβημένη και διυποκειμενική. Εικόνες αποπλαισιωμένες από τις περιστάσεις τους, απελευθερωμένες από κάθε σκοπιμότητα και κριτική αποστολή ή στράτευση, οδεύουν μάλλον προς μια νέα αντικειμενικότητα.
Ωστόσο τελικά, η ζωγραφική αναπαράσταση στη πραγματικότητα υποσκάπτει και υπονομεύει την καταγωγική περιστασιακότητα των εικόνων που επιλέγει να εργαστεί και αναφέρεται ο ζωγράφος, μια υπονόμευση που αναδεικνύει την δημιουργία του, επαναφέροντας από την πίσω πόρτα μια άλλη έννοια μοναδικότητας.
Γιώργος Χαρβαλιάς, Ζωγράφος – Καθηγητής ΑΣΚΤ
29/10/2018
Βιβλιογραφικές αναφορές: VilemFlusser, «Προς το σύμπαν των τεχνικών εικόνων», Μετάφραση: Γιώργος Ηλιόπουλος, Εκδόσεις ΣΜΙΛΗ 2008.
HitoSteyerl, “Της οθόνης οι κολασμένες», Μετάφραση: Κριστιάνα Κυρίτση, Στέφανος Ρέγκας, Εκδόσεις ΤΟΠΟΒΟΡΟΣ 2018
