arxiki-nton

CHRISTOPHOROS DOULGERIS-WILLEM HARBERS SAVING TIME

Το 1919 ο ντανταϊστής καλλιτέχνης Raoul Hausmann (1866-1971) δημιούργησε το διασημότερο έργο του, το Mechanical Head – The Spirit of Our Time, το οποίο αποτελούμενο από μία κούκλα κομμωτικής και από διάφορες συσκευές μέτρησης τοποθετημένες πάνω της ουσιαστικά παρουσίαζε τον «σύγχρονο άνθρωπο» ως σάιμποργκ. Δύο χρόνια αργότερα ο Max Ernst (1891-1976) ζωγράφισε το αινιγματικό του έργο, Celebes: Ο ελέφαντας του Ernst που μοιάζει με ρομπότ και όντας στο μεταίχμιο μεταξύ ντανταϊσμού και σουρεαλισμού συμπληρώνει εξαιρετικά τον μηχανικό άνθρωπο του Hausmann . Και τα δύο έργα μαρτυρούν τον διστακτικό και ταυτόχρονα αποφασιστικό εναγκαλισμό της βιομηχανοποίησης και της τεχνολογίας λειτουργώντας ως καταλύτες αυτού που αργότερα ο Aldous Huxley (1894-1963) περιέγραψε ως δυστοπικό στο πρωτοποριακό μυθιστόρημα του Brave New World (1931).

Τα έγχρωμα γλυπτά από μέταλλο και μάρμαρο που συναρμολόγησε ο Ολλανδός καλλιτέχνης Willem Harbers (1967 – ) θυμίζουν παράξενες και προφανώς άχρηστες μηχανές και άλλες μηχανικές συσκευές.

τα ψευτοβιομηχανικά αντικείμενα του Harber είναι ρετρό, αλλά κοιτούν ταυτόχρονα προς μέλλον. Είναι δυναμικά, αλλά και στατικά την ίδια στιγμή, υποδεικνύοντας ένα μερικώς ενεργειακό δυναμικό, το οποίο όμως αποτυγχάνουν να εκπληρώσουν. Η αντιπαραβολή του λευκού μαρμάρου και του χρωματισμένου με σκόνη χάλυβα υποδηλώνει τη σύγκρουση και τον συγκερασμό του υψηλού τεχνικού και βιομηχανικού σχεδιασμού. Η έλλειψη λειτουργικότητάς τους, δηλαδή η απροκάλυπτη ματαιότητα τους, είναι παράλογη και όμως συναρπαστική – ο χρωματισμός και η ποιότητα τους γοητεύουν τον θεατή και τον ωθούν να βουτήξει βαθύτερα στην πραγματική τους έννοια, όποια κι’αν είναι αυτή.

Εξίσου δυσνόητες και αινιγματικές είναι οι βιομηχανικές μηχανές που «απεικονίζονται» στις μεγάλες έγχρωμες φωτογραφίες του Έλληνα καλλιτέχνη Χριστόφορου Δουλγέρη (1975 – ). Ο κιαροσκούρος φωτισμός μιας σειράς έργων δίνει έμφαση στη θεατρικότητα των εικόνων μεταμορφώνοντας τις μηχανές σε επί σκηνής χαρακτήρες από μια ξεχασμένη ελληνική τραγωδία. Κάθε μηχανή είναι ένα άτομο με τη δική του μοναδική προσωπικότητα. Οι σκισμένοι και σκονισμένοι μουσαμάδες που καλύπτουν τις μηχανές σε μια δεύτερη σειρά έργων υπογραμμίζουν τη συσχέτιση με το θέατρο – παρατημένες και ξεχασμένες μηχανές ως φαντάσματα ενός πιο λαμπρού και ευημερεύοντος παρελθόντος, αναστημένες για να στοιχειώσουν το παρόν. Οι φωτογραφίες του Δουλγέρη μπορούν να γίνουν κατανοητές ως ευφημισμοί της τρέχουσας πολιτικής και φορολογικής κατάστασης της Ελλάδας, η οποία προφανώς επιδρά και στην ακμάζουσα πολιτιστική της σκηνή.

Με την έκθεση Saving Time, η αίθουσα τέχνης Donopoulos IFA συγκεντρώνει δύο καλλιτέχνες, οι οποίοι λειτουργώντας εντελώς ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο, επικεντρώνονται στις μηχανές ως ένα οδυνηρό σύμβολο της ανθρωπότητας. Ακολουθώντας την παράδοση του Hausmann και του Ernst, αποκαλύπτουν όχι μόνο τις θετικές και τις αρνητικές πτυχές της αλληλεξάρτησης μεταξύ ανθρώπου και μηχανής, αλλά υποδεικνύουν επίσης ότι οι μηχανές έχουν πράγματι μια δική τους ζωή, μια ζωή που εμείς οι άνθρωποι πιθανόν να μην κατανοήσουμε ποτέ.